د اوبو
[25.Jan.2022 - 20:48]لیک: استاد مسعود / ژباړه: مارشال
د اوبو جګړه د افغانستان لپاره تر ټولو خونړۍ جګړه ده
افغان حکومت ته خبرداری
د افغانستان د اوبو دفاع ته چمتو اوسئ!
..
ویل کیږي تر 2050 چې د ځمکې پر مخ د انسانانو لپاره د اوبو تر ټولو سختې ورځې دي، شنو خونو ګازونو چاپیریال ګډوډ کړی او د راتلونکي لپاره سرې کرښې ته راښکته شوې ده.
……..
زموږ په سیمه کې افغانستان لکه د سیمې د اوبو سرچینه یو ځل بیا له ګواښ سره مخ ده. او شاید د 2021 څخه تر 2050 پورې به موږ په سیمه کې د توطیو او د اوبو پلانونو لخوا د اوبو غلا کولو لپاره بریدونه وګورو:
د اوبو جګړه حتمي ده.
………..
2. افغانستان او تاجکستان د اوبو سرچينه ده او هغه تازه خوږې اوبه دي، افغانستان چې د اوبو په پنځو حوزو وېشل شوى، د اوبو پنځه بې مالکه حوزي لري، تر ټولو ډېر او غير ملي مديريتونه، که څه هم مديريتي وي.
سیمه د افغانستان له اړخه توپیر لري، چې د سیمې او په ځانګړې توګه د څلورو وچو ګاونډیو لپاره د اوبو سرچینه ده.
….
راځئ وګورو چې دا هیوادونه کومې پالیسۍ لري:
…….
۲- پاکستان: د کابل د بحیرې څخه ډوبیږي چې د پنجشیر او کنړ سیندونه ترې تیریږي.
له کلونو راهیسې د ډیورنډ کرښې په څېر اوبه پاکستان ته ستراتیژیک اهمیت لري، افغان حکومت په وار وار په کونړ کې د برېښنا د تولید لپاره د اوبو بند جوړولو پلان جوړ کړی، چې د پاکستان په ټولو حکومتونو کې د فساد له امله ترې ګټه پورته شوې ده.
په دې کې تر ټولو جدي د داود خان د ځوان جمهوریت د واکمنۍ پر مهال وه، چې د ثور د انقلاب او د داود خان د راپرځولو له امله ویجاړ شو.
……….
۳- ایران:
د هلمند او هریرود سیندونه د ایران د اوبو سرچینه ده، حتی د دې سیند د بهیدو په وخت کې ایران هم خپلې اوبه ګڼي.
ایران د هلمند په سمندر کې د اوبو تر ټولو ظالمانه قرارداد له موږ څخه په یوه ثانیه کې 26000 متر مکعبه اوبه اخیستې، په داسې حال کې چې تر ټولو مناسبه یې 16000 مکعب متره اوبه وه، بیا موږ 24000 مکعبه اوبه په یوه ثانیه کې ورکړې) ولې ظاهرشاه د خپلې مهرباني له مخې رضاه شاه ته بیرته 26000 مکعبه متره کړې د خپل جیب څخه پیسې ورکول، زه دا د شاه غیر مسؤلانه سیاست بولم)
…..
دغه تړون کابل ته د ایران د لومړي وزیر د سفر پر مهال د ایران او افغانستان د لومړي وزیرانو/ امیر عباس هویدا او موسی شفیق له خوا لاسلیک شو، خو دا تړون تر هغه لاسلیک نه شو چې د ایران اضافي اوبه ایران ته لاړې شي او افغان حکومت پاتې شو. خاموش او خیانت دا قرارداد د هغه وخت لومړي وزیر نور محمد اعتمادي له خوا چمتو شوی و
……
د هیرمند بند او کمال خان بندونه په ناسم مدیریت کې دي او د هیرمند په بند کې د اوبو د کمښت سره پنځه ځله ورته قرارداد نور هم ظالمانه شو.
د کمال خان بند د کانالونو له نهايي جوړیدو پرته سیاسي شو او پرانیستل شو او د اقتصادي ګټو د نه مدیریت تر څنګ یې منفي سیاسي څرګندونې هم رامنځ ته شوې.
………..
هریرود هم همداسې شو، د سلما بند په سلهاو پوځیانو ووژل شول، خو تر دې دمه یوه پیاله اوبه هم نه دي کارول شوي او په عملي توګه به تر هغه وخته پاتې نه شي چې د بند کانالونه زموږ ځمکو ته نه وي رسېدلي.
دا باید په پام کې ونیول شي او پلان باید په زړورتیا سره ترسره شي
……..
د دې سمندر یوه برخه د ایران او ترکمنستان ترمنځ د دوستۍ بند جوړوي، چې د سلما بند په جوړېدو سره دواړو هېوادونو په ځانګړې توګه ایران غبرګونونه وښودل.
…….
۲- د هریرود سمندر هم ترکمنستان ته ننوځي او د دې ځمکې ځینې برخې خړوبوي.
…….
2. د امو دریا سیند د افغانستان له پامیرونو څخه سرچینه اخلي او د تاجکستان ډیره برخه خړوبوي.
…..
د امو اوبه
د امو په اړه جوړ شوي ویش د اوبو په نړیوالو برخو کې
تاجکستان ٦٤ سلنه
افغانستان ٢٨ سلنه
ازبکستان ۸ سلنه
ترکمنستان ۲ سلنه
دا ټول هیوادونه له دې څخه ډیره ګټه پورته کوي، خو افغانستان له 28% څخه تر اوسه هیڅ ګټه نده پورته کړي، مګر د خلکو لخوا د دودیزو اوبو لګولو څخه په ټیټه کچه د دودیزو اوبو لګولو کارول شوي
…….
زموږ د اوبو له حق څخه نور هیوادونو کې په وړیا توګه کار اخلي.
د قراقم کانال چې په 1956 کال کې جوړ شوی و، د عشق اباد ښاکې عشق اباد یې ډېر سوکاله او زرغون کړ.
……..
کوکچه بحر له سیهون سره د امو ځپلی مرستیال دی.
…..
د امو دریا پوله د ترکمنستان، ازبکستان، افغانستان، تاجکستان او ازبکستان سره نښلوي
دا سمندر د روسانو حیاتي کرښه او د یوروشیا جنوبي څنډه، بریکس او شانګهای ختیځ دی.
…….
اوس:
افغانستان له دې ټولو بحرونو څخه تېرېږي چې نور په لاره کې شنه کوي، او زموږ په وچه کې تیریږي د بېلګې په توګه په دايکنډي کې، خو يوازې تېرېږي.
زموږ مرتجع او ویده، تصادفي او ناسم پوهه مشران زموږ د اوبو جګړه نشي ګټلی
…….
هر هغه حکومت ته خبرداری چې راځي
اوبو ته پام وکړئ، موږ په سیمه کې د خدای لوی نعمت په اختیار کې لرو
……
په دې قضیه کې د غفلت مدیریت کول د دې خاورې له خلکو سره جنایت او له هېواد سره خیانت دی.
موږ وویل، او دا حکومتونه دي چې باید دفاع وکړي
په دې حالت کې جګړه حتمي ده، یا به د سپکاوي او شرم وړ قراردادونو ته سپارل کیږي
......